یکی دیگر از صنایع دستی ایران که قدمت هزارساله دارد صنایع دستی خاتم کاری است. اغلب هنردوستان قطعا یک یا چند اثر زیبای خاتم را در ویترین خانه ی خود دارند. به منظور ساخت انواع وسایل خاتم کاری شده از مواد مختلفی همچون چوب افرا ، چوب گردو ، چوب آبنوس و … و همینطور استخوان و فلزهای آلومینیوم ، مس، مفتول های طلایی و نقره ای و غیره استفاده می شود. در هنر خاتم کاری استادان خاتم ساز با قرار دادن چند ضلعی های منظم در کنار هم ، آثار خارق العاده ای خلق می کنند. در این مقاله قصد داریم به معرفی اساتید برجسته خاتم کاری در ایران بپردازیم. با ما همراه باشید.
در صورتی که زمان کافی برای خواندن مطالب را ندارید با تیم پشتیبانی امیران تبلیغ ارتباط بگیرید
هنر خاتم کاری چیست؟
مانند اغلب صنایع دستی نمی توان تاریخ مشخصی را برای ورود خاتم به دنیای صنایع دستی اعلام کرد. اما برخی شواهد به جا مانده نشان از قدمت بسیار زیاد صنایع دستی خاتم کاری نه تنها در ایران بلکه در جهان دارد. هنر زیبای خاتم به جز ایران در کشورهای دیگری مانند هند، سوریه و عراق و فلسطین هم رواج زیادی داشته است. در ایران نیز شهر هایی مانند اصفهان و شیراز مرکز خاتم سازی ایران به شمار می روند.
هنر خاتم کاری در گذشته بیشتر برای تزئینات درب و پنجره و میز در مساجد یا خانه های افراد اشرافی مورد استفاده قرار می گرفت. یکی از قدیمی ترین آثار به جا مانده از صنایع دستی خاتم کاری که به هزاران سال قبل بر میگردد در مسجد عقیق شیراز دیده می شود.
اما امروزه صنایع دستی خاتم کاری در تمامی خانه های ایرانیان یافت می شود و جلوه بسیار ارزنده و باشکوهی به ویترین خانه ها یا دفاتر کار بخشیده است. شما می تواند انواع ست اداری خاتم ، جا دستمال کاغذی خاتم کاری ، تندیس خاتم ، جعبه های خاتم، صفحه شطرنج خاتم و غیره را در فروشگاه اینترنتی امیران تبلیغ پیدا کنید.
علاوه بر صنایع دستی خاتم کاری در این فروشگاه انواع ست هدیه صنایع دستی فیروزه کوبی ، میناکاری ، گلدان خاتم کاری و همینطور جعبه های کاربردی مختلف مانند جعبه هارد باکس ، جعبه دمنوش و جعبه دستمال کاغذی چوبی به فروش می رسد.
شاید برای شما مفید باشد : آشنایی با ابزار خاتم کاری
آشنایی با مواد اولیه در خاتم کاری
یکی از مواد اولیه پر کاربرد در ساخت صنایع دستی خاتم کاری ارزشمند استخوان ساق پا و دست شتر و گاو و عاج فیل است. البته امروزه از استخوان های مصنوعی نیز به جهت ساخت خاتم استفاده می شود. علاوه بر استخوان برخی از چوب های ارزشمند مانند از چوب افرا ، چوب گردو ، چوب آبنوس و … و همینطور فلزهای آلومینیوم ، مس، مفتول های طلایی و نقره ای در ساخت خاتم بسیار کاربرد دارند.
همچنین به جهت تهیه فرآورده های خاتم از ابزار و تجهیزات مختلفی استفاده می شود که عبارتند از: چكش ، دريل و مته ، اره، دستگاه كاس زني ، سوهان ، انواع رنده ، دينام(ساب) ، ليسه ، خط كش و گونيا و غیره.
یک استاد خاتم ساز با سال ها تجربه و سابقه ساخت خاتم می تواند زیباترین و ارزشمندترین آثار خاتم کاری را خلق نماید که نه تنها در ایران بلکه در جهان بسیار خواهان دارد. در اینجا به معرفی برخی از مشهورترین اساتید برجسته خاتم کاری ایران می پردازیم.
معرفی اساتید برجسته خاتم کاری
استاد مرحوم عبدالعلی گلریز خاتمی
اولین و مشهورترین اساتید برجسته خاتم کاری ایران استاد مرحوم عبدالعلی گلریز خاتمی است که بیش از 60 سال در عرصه صنعت خاتم سازی فعال بوده است. جالب است بدانید ایشان از همان کودکی و در حالی که تنها 8 سال داشت، کار در عرصه خاتم سازی را نزد پدرش که از استادان خاتم‌کار شهیر آن زمان بود آغاز نمود. تمام آثار گرانبهای استاد مرحوم عبدالعلی گلریز خاتمی با قیمت های بسیار بالایی در بازارهای داخل و خارج کشور به فروش می رسند.
ایشان یکی از متبحرترین اساتید در پیچیدن گل خاتم محسوب می شد؛ این هنری است که خاتم شیراز را از سایر خاتم ها، جدا کرده و به آن اصالت می بخشد.
استاد عبدالعلی گلریز خاتمی در سنین نوجوانی و جوانی در کنار پدر خود در ساخت صندوق خاتم حرم حضرت شاهچراغ(ع)، صندوق حرم مطهر حضرت ابوالفضل العباس(ع) و همچنین ساخت و تزئین اتاق خاتم کاخ مرمر نقش داشته و گل‌های خاتم این آثار بسیار ارزشمند را زیر نظر و آموزش های پدر خود پیچیده است.
شایان ذکر است که خاندان گلریزخاتمی از برجسته ترین خاتم‌کاران ایرانی محسوب می شوند و پدر و عموی عبدالعلی گلریزخاتمی، نامشان در لیست افرادی است که خاتم‌کاری را به اصفهانیان آموزش داده‌اند. خلیل گلریزخاتمی، عموی عبدالعلی، سال‌ها پیش، در دارالفنون اصفهان، به کارآموزان، خاتم‌کاری و خاتم‌سازی را آموزش داده است.
استاد عباس خاتمی فرد
عباس خاتمی فرد متولد سال ۱۳۲۶ در اصفهان است. وی یکی از اولین استادکارهای هنر خاتم در شهر اصفهان می‌باشد. یکی از تکنیک های بسیار برجسته استاد عباس خاتمی فرد تلفیق طرح و نقشه فرش به صورت معرق و خاتم می باشد. از اثار ارزشمند وی می توان به زیر گنبد مسجد جامع اصفهان و مسجد شیخ لطف الله وقاب اینه طرح ترنج و قاب سیمرغ که در جده عربستان ان را خریداری کردند اشاره نمود. هم اکنون اثار وی در موزه هنرهای معاصر اصفهان و موزه شخصی مهندس اجلالی رئیس خانه صنعت اصفهان یافت می شود.
استاد عباس خاتمی فرد از مدارک هنری بسیار مهمی نظیر مدرک درجه یک هنری از میراث فرهنگی تهران و مدرک استاد برتر از موزه هنرهای معاصر اصفهان و تهران برخوردار می باشد.
مرحوم مهدی ناطق پور و پسرشان استاد علی ناطق پور
استاد علی ناطق پور یکی دیگر از اساتید برجسته خاتم کاری و متولد شهر زیبای اصفهان است که از سنین کودکی نزد پدرشان مرحوم استاد بزرگ مهدی ناطق پور هنر خاتم کاری را آموختند و به دليل استعداد و علاقه خاصی که به این هنر داشتند خیلی سریع مدارج هنری بالایی را طی نمودند.
شاید برای شما مفید باشد : تشخیص خاتم کاری اصل از تقلبی
استاد یوسف قنبری
استاد یوسف قنبری متولد سال 1328 در روستای شیخ شبان از حوالی شهرکرد هستند و در سن هفت سالگی همراه با خانواده به اصفهان آمدند. ایشان حدود یک سال نزد پدر بزرگوارشان در رشته ی فرش فعالیت داشتند، اما در سن هفت سالگی به سفارش پدر نزد مرحوم مهدی ناطق پور که از اساتید برجسته خاتم کاری اصفهان بوده اند مشغول به کار شده و در طی 13 سال با تمامی مهارتهای این رشته آشنا گردیدند.
منبع: خبرگزاری تابناک و ویکی پدیا
